Wat zijn de kosten van laag werkvermogen?
De kosten van laag werkvermogen zijn vaak veel hoger dan organisaties denken. Naast directe kosten zoals ziekteverzuim en vervanging van personeel, zijn er verborgen kosten zoals productiviteitsverlies en impact op teamdynamiek. Medewerkers met laag werkvermogen hebben een kans van 80-90% om binnen enkele jaren langdurig uit te vallen, wat aanzienlijke bedrijfskosten werkvermogen met zich meebrengt.
Wat verstaan we onder laag werkvermogen?
Laag werkvermogen betekent dat een medewerker zijn huidige werk niet optimaal kan uitvoeren, zowel geestelijk als lichamelijk. Het gaat om de capaciteit om nu en in de nabije toekomst het werk goed te kunnen doen.
Werkvermogen wordt gemeten op een schaal van 7 tot 49 punten. Medewerkers met een score tussen 7 en 27 hebben een slecht werkvermogen en lopen een hoog risico op uitval. Een score tussen 28 en 36 duidt op matig werkvermogen met verhoogde risico’s.
Er zijn verschillende vormen van laag werkvermogen:
- Tijdelijk laag werkvermogen: Ontstaat door tijdelijke omstandigheden zoals stress, overbelasting of persoonlijke problemen
- Structureel laag werkvermogen: Langdurige situatie waarbij fysieke of mentale capaciteiten structureel onvoldoende zijn voor het werk
In de werkpraktijk zie je laag werkvermogen terug in verminderde prestaties, frequente kleine klachten, moeite met concentratie en verhoogde gevoeligheid voor werkdruk.
Welke directe kosten brengt laag werkvermogen met zich mee?
De directe kosten van laag werkvermogen zijn goed meetbaar en bestaan uit verschillende kostenposten die direct impact hebben op je organisatieresultaat.
Ziekteverzuim kosten vormen vaak de grootste kostenpost. Dit omvat niet alleen het doorbetalen van salaris tijdens ziekte, maar ook de kosten voor vervanging van personeel. Daarnaast komen er kosten bij voor medische begeleiding en re-integratietrajecten.
Andere directe kosten zijn:
- Wervings- en selectiekosten voor vervangers
- Inlenen van extern personeel of uitzendkrachten
- Overtijd voor collega’s die extra werk moeten opvangen
- Kosten voor arbodienst en bedrijfsartsconsulten
- Uitkeringen en ontslagvergoedingen bij definitieve uitval
| Kostenpost | Type kosten | Meetbaarheid |
|---|---|---|
| Ziekteverzuim | Loonkosten + vervanging | Direct meetbaar |
| Werving vervangers | Recruitment + training | Direct meetbaar |
| Medische begeleiding | Arbo + re-integratie | Direct meetbaar |
| Uitzendkrachten | Hogere uurlonen | Direct meetbaar |
Wat zijn de verborgen kosten van laag werkvermogen?
De verborgen kosten van laag werkvermogen zijn vaak veel hoger dan de directe kosten, maar moeilijker te meten. Deze indirecte kosten hebben een grote impact op je organisatie.
Productiviteitsverlies is een belangrijke verborgen kostenpost. Medewerkers met laag werkvermogen presteren onder hun niveau, maken meer fouten en hebben meer tijd nodig voor taken. Dit leidt tot verlaging van de totale output van je team.
Andere verborgen kosten omvatten:
- Kwaliteitsverlies van producten of diensten
- Trainingskosten voor nieuwe medewerkers
- Verlies van kennis en ervaring
- Negatieve impact op teamdynamiek en werksfeer
- Verhoogde werkdruk voor overige teamleden
- Schade aan klantrelaties door wisselende contactpersonen
- Verlies van innovatiekracht en creativiteit
Het effect op de teamdynamiek is vaak onderschat. Wanneer collega’s structureel extra werk moeten opvangen, ontstaat er frustratie en kan dit leiden tot een negatieve spiraal waarbij meer medewerkers uitvallen.
Hoe bereken je de totale kosten van laag werkvermogen?
Het berekenen van de totale kosten van laag werkvermogen vereist een systematische aanpak waarbij je zowel directe als indirecte kosten in kaart brengt.
Begin met het inventariseren van alle kostenposten. Maak onderscheid tussen directe kosten (ziekteverzuim, vervanging) en indirecte kosten (productiviteitsverlies, kwaliteitsverlies).
Volg deze stappen voor een complete berekening:
- Meet het werkvermogen van je medewerkers met een gevalideerd instrument
- Identificeer risicogroepen (medewerkers met laag/matig werkvermogen)
- Bereken directe kosten per medewerker in de risicogroep
- Schat indirecte kosten zoals productiviteitsverlies (vaak 20-30% van het salaris)
- Vermenigvuldig met het aantal medewerkers in de risicogroep
- Voeg toekomstige kosten toe gebaseerd op uitvalrisico
Een praktische formule: (Gemiddeld salaris × percentage productiviteitsverlies × aantal risicomedewerkers) + directe kosten ziekteverzuim + vervangingskosten.
Waarom loont het om te investeren in werkvermogen?
Investeren in werkvermogen levert een aanzienlijke return on investment op. Preventieve maatregelen zijn altijd goedkoper dan reactief handelen wanneer medewerkers al uitgevallen zijn.
De ROI van werkvermogenbeleid kan oplopen tot 252% gemiddeld over verschillende branches. Dit betekent dat elke euro die je investeert in werkvermogen, je 2,52 euro oplevert aan kostenbesparingen.
Voordelen van proactief investeren:
- Voorkomen van langdurige uitval (80-90% kans bij laag werkvermogen)
- Behoud van kennis en ervaring binnen je organisatie
- Hogere productiviteit en werknemers productiviteit
- Betere werksfeer en teamdynamiek
- Lagere wervings- en trainingskosten
- Verbeterde klantrelaties door continuïteit
Vergelijk de kosten: een individueel begeleidingstraject kost enkele duizenden euro’s, terwijl de kosten van langdurige uitval al snel tienduizenden euro’s per medewerker bedragen.
Hoe kun je de kosten van laag werkvermogen verminderen?
Het verminderen van kosten van laag werkvermogen begint met een preventieve aanpak gericht op vroege signalering en gerichte interventies.
Vroege signalering is de sleutel tot kostenbeperking. Door jaarlijks het werkvermogen te meten, identificeer je risico’s voordat ze leiden tot uitval. Medewerkers met matig werkvermogen kunnen vaak met relatief eenvoudige interventies worden geholpen.
Concrete strategieën voor HR-professionals:
- Implementeer een meetsysteem voor werkvermogen en monitor dit cyclisch
- Analyseer stuurfactoren zoals werkdruk, werk-privébalans en leiderschapskwaliteit
- Zet gerichte interventies in op basis van de uitkomsten
- Investeer in leiderschapsontwikkeling voor betere begeleiding
- Creëer mogelijkheden voor afwisseling in werk en ontwikkeling
- Verbeter de werk-privébalans door flexibele arbeidsvoorwaarden
Individuele begeleiding voor medewerkers in de risicogroep is vaak zeer effectief. Ongeveer 70% van de medewerkers die deelnemen aan een individueel verdiepend gesprek, onderneemt daadwerkelijk actie om hun werkvermogen te verbeteren.
Door een structurele aanpak te hanteren waarbij je meet, analyseert en gerichte acties onderneemt, kun je de personeelskosten aanzienlijk reduceren en tegelijkertijd de productiviteit verhogen. Dit vraagt om een langetermijnvisie en commitment van het management, maar de resultaten zijn meetbaar en duurzaam. Voor meer informatie over preventieve maatregelen of om een gratis adviesgesprek in te plannen, kunt u altijd contact met Preventned opnemen.
